Nguyên lý kế toán là môn học đầu tiên và cũng là kiến thức nền tảng trong ngành kế toán – tài chính. Đây là phần “gốc rễ” giúp người học nắm được bản chất và cách vận hành của các nghiệp vụ kế toán trước khi tiếp cận đến các phần hành cụ thể như kế toán tài sản cố định, kế toán tiền lương hay kế toán thuế.
Không chỉ dành cho sinh viên chuyên ngành, nguyên lý kế toán còn là tài liệu không thể thiếu với người mới đi làm trong lĩnh vực kế toán, nhân sự, kiểm toán, quản trị doanh nghiệp hoặc đang có ý định chuyển ngành sang kế toán – tài chính.
Nguyên lý kế toán là hệ thống các quy tắc và khái niệm cơ bản hướng dẫn cách ghi nhận, phân loại và trình bày thông tin tài chính của một tổ chức kinh tế. Nội dung chính của nguyên lý kế toán xoay quanh 5 yếu tố quan trọng:
Tài sản
Nợ phải trả
Vốn chủ sở hữu
Doanh thu
Chi phí
Dựa trên các nguyên tắc như nguyên tắc cơ sở dồn tích, nguyên tắc giá gốc, nguyên tắc phù hợp và nguyên tắc thận trọng, nguyên lý kế toán đảm bảo thông tin tài chính được phản ánh trung thực, khách quan và nhất quán theo thời gian.
Nếu ví hệ thống kế toán như một bộ máy vận hành doanh nghiệp, thì nguyên lý kế toán chính là bản hướng dẫn giúp máy chạy đúng quy trình. Khi nắm chắc nguyên lý, người làm kế toán sẽ hiểu bản chất các tài khoản, tránh được sai sót khi định khoản hoặc lập báo cáo.
Ngoài ra, người không làm kế toán chuyên sâu như quản lý tài chính, chủ doanh nghiệp hoặc nhân sự vẫn nên hiểu cơ bản về nguyên lý kế toán để có thể đọc báo cáo tài chính, hiểu được dòng tiền và tình hình hoạt động thực tế của công ty.
Việc học nguyên lý kế toán cũng là tiền đề giúp bạn dễ dàng tiếp cận các mảng kế toán chuyên biệt hơn như thuế, ngân hàng, bảo hiểm, kho bãi hay sản xuất. Ví dụ, nếu bạn đang tìm hiểu kế toán kho làm những gì, thì việc hiểu cách định khoản tài khoản hàng tồn kho hay các nghiệp vụ xuất – nhập sẽ đơn giản hơn nhiều khi bạn đã học qua nguyên lý.
Thông thường, nội dung của nguyên lý kế toán sẽ gồm các phần sau:
Khái niệm cơ bản về kế toán và vai trò trong doanh nghiệp
Các loại tài khoản kế toán và cách sử dụng
Nguyên tắc ghi sổ kép (debit – credit)
Phân loại và định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
Cách lập các báo cáo tài chính cơ bản: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, lưu chuyển tiền tệ
Việc học nguyên lý kế toán không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn yêu cầu thực hành định khoản, phân tích nghiệp vụ, làm bài tập và thậm chí sử dụng phần mềm kế toán mô phỏng để vận dụng.
Nhiều người mới học nguyên lý kế toán gặp khó khăn ở phần định khoản hoặc phân biệt các loại tài khoản. Nguyên nhân chủ yếu là do chưa hiểu rõ mối quan hệ giữa các yếu tố trong hệ thống tài khoản kế toán, hoặc chưa nắm được nguyên tắc ghi nhận phát sinh tài chính.
Ngoài ra, khi học xong lý thuyết mà không có môi trường thực hành, bạn sẽ khó hình dung được nghiệp vụ thực tế. Lời khuyên là nên học song song với ví dụ thực tế, bài tập mô phỏng và thực hành trên phần mềm kế toán đơn giản.
>>> Bạn có thể tham khảo về bảng nguyên lý kế toán tại đây: https://crystalbooks.vn/tintuc/bang-nguyen-ly-ke-toan-472.html
Để học tốt nguyên lý kế toán, bạn nên chuẩn bị:
Sách giáo trình nguyên lý kế toán phù hợp (ví dụ: sách của NXB Tài Chính, ĐH Kinh Tế TP.HCM…)
Bộ tài khoản kế toán theo Thông tư 200 hoặc 133
Tài liệu bài tập định khoản từ cơ bản đến nâng cao
Máy tính có cài Excel hoặc phần mềm kế toán học thử
Ngoài ra, bạn nên có một “mindset” rõ ràng rằng kế toán không chỉ là ghi chép mà là một công cụ phản ánh tình hình tài chính – kinh doanh. Khi học với tinh thần chủ động, bạn sẽ thấy nguyên lý kế toán rất logic và dễ áp dụng.
Nguyên lý kế toán là môn học nền tảng, mang tính chất “nhập môn” nhưng ảnh hưởng lâu dài đến tư duy và kỹ năng của người làm kế toán. Khi nắm vững nguyên lý, bạn sẽ có thể tự tin xử lý các nghiệp vụ kế toán thực tế, đọc hiểu báo cáo tài chính và phối hợp hiệu quả với các bộ phận trong doanh nghiệp.
Đối với sinh viên, người mới đi làm hay các chủ doanh nghiệp nhỏ đang muốn tìm hiểu bài bản về kế toán, việc học nguyên lý kế toán bài bản là bước đi cần thiết. Mọi người có thể tham khảo các tài liệu học nguyên lý, bài tập định khoản và ví dụ thực tế tại CrystalBooks – nền tảng cung cấp sách, tài liệu kế toán – tài chính được đánh giá cao về tính thực tiễn và dễ tiếp cận cho người mới bắt đầu.